Τα εργαστήρια βιοασφάλειας είναι εξειδικευμένες εγκαταστάσεις που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των ερευνητών, του περιβάλλοντος και του κοινού από δυνητικά επικίνδυνους βιολογικούς παράγοντες.Τα εργαστήρια αυτά ταξινομούνται σε τέσσερα επίπεδα (BSL-1 έως BSL-4) με βάση το επίπεδο κινδύνου των παθογόνων οργανισμών που χειρίζονται.Κάθε επίπεδο έχει ειδικά πρωτόκολλα περιορισμού, εξοπλισμό ασφαλείας και σχεδιασμό εγκαταστάσεων για να εξασφαλίσει ασφαλείς ερευνητικές πρακτικές.
BSL-1 (Επίπεδο βιοασφάλειας 1)
Τα εργαστήρια BSL-1 χειρίζονται βιολογικούς παράγοντες χαμηλού κινδύνου, όπως μη παθογόνους στελέχη του E. coli ή του Bacillus subtilis.
Βασικά χαρακτηριστικά:
- Τυπικές μικροβιολογικές πρακτικές (π.χ. πλύσιμο χεριών, μη κατανάλωση τροφίμων/πίνων στο εργαστήριο)
- Βασικός εξοπλισμός ατομικής προστασίας (ΑΠΕ), όπως σακάκια εργαστηρίου και γάντια
- Επιτρέπεται η εργασία σε ανοιχτό πάγκο
- Δεν απαιτείται ειδικός εξοπλισμός περιορισμού
- Εύκολες για καθαρισμό επιφάνειες και νεροχύτες για απολύμανση
Τα εργαστήρια BSL-1 είναι κοινά σε γυμνάσια, κολέγια και βασικές ερευνητικές εγκαταστάσεις.
BSL-2 (Επίπεδο βιοασφάλειας 2)
Τα εργαστήρια BSL-2 εργάζονται με παράγοντες μέτριας επικινδυνότητας που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες στον άνθρωπο (π.χ. Staphylococcus aureus, Salmonella,ιός της ηπατίτιδας Β) αλλά δεν μεταδίδονται συνήθως μέσω του αέρα και διαθέτουν διαθέσιμες θεραπείες.
Βασικά χαρακτηριστικά:
- Όλες οι πρακτικές BSL-1 συν αυξημένες προφυλάξεις
- Περιορισμένη πρόσβαση στο εργαστήριο
- Χρήση των θυρών βιοασφάλειας (ΒΣΚ) για διαδικασίες που ενδέχεται να δημιουργήσουν αερολύματα
- Αυτοκλάβες απολύμανσης αποβλήτων
- ΕΠΠ, συμπεριλαμβανομένων ερευνητικών παλτών, γαντιών, προστασίας ματιών και προστασίας προσώπου
- Προειδοποιητικά σημάδια βιολογικού κινδύνου
- Διαδικασίες διαχείρισης των διαρροών και της έκθεσης
Τα περισσότερα κλινικά και διαγνωστικά εργαστήρια λειτουργούν στο BSL-2.
BSL-3 (Επίπεδο βιοασφάλειας 3)
Τα εργαστήρια BSL-3 χειρίζονται σοβαρά ή δυνητικά θανατηφόρα παθογόνα που μπορούν να εξαπλωθούν μέσω του αέρα (π.χ. Mycobacterium tuberculosis, *SARS-CoV-2*, Francisella tularensis).
Βασικά χαρακτηριστικά:
- Όλες οι πρακτικές BSL-2 με πρόσθετες εγγυήσεις
- Ελεγχόμενη πρόσβαση με αυτοκλείσιμο, διπλή είσοδο με πόρτες ("σχεδιασμός αεροφράκτη")
- Κατευθυντική ροή αέρα (αρνητική πίεση) για την αποτροπή της διαφυγής του παθογόνου παράγοντα
- Ο αέρας εξάτμισης πρέπει να φιλτράρεται με HEPA
- Πλήρες ΕΠΠ, συμπεριλαμβανομένων των αναπνευστικών συσκευών (N95 ή μηχανικών αναπνευστικών συσκευών καθαρισμού αέρα)
- Όλες οι εργασίες πρέπει να εκτελούνται σε BSC ή σε άλλο κλειστό εξοπλισμό.
- Απολύμανση όλων των αποβλήτων και ρούχων εργαστηρίου
- Ιατρική παρακολούθηση για το προσωπικό του εργαστηρίου
Τα εργαστήρια BSL-3 χρησιμοποιούνται για έρευνα σχετικά με αναδυόμενες μολυσματικές ασθένειες και επιλεγμένους παράγοντες.
BSL-4 (Επίπεδο βιοασφάλειας 4)
Τα εργαστήρια BSL-4 χειρίζονται τα πιο επικίνδυνα παθογόνα χωρίς γνωστές θεραπείες ή εμβόλια (π.χ. ιός Έμπολα, ιός Μάρμπουργκ, ιός Λάσα).Αυτά παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο απειλητικής για τη ζωή ασθένειας και πιθανής μετάδοσης από αερολύματα.
Βασικά χαρακτηριστικά:
- Μέγιστα μέτρα περιορισμού
- Απομονωμένη ζώνη εντός χωριστού κτιρίου ή ελεγχόμενης περιοχής
- Συσκευές πλήρους σώματος ή ντουλάπια βιοασφάλειας κλάσης III με σωματική πίεση, που τροφοδοτούνται με αέρα
- Πολλαπλά φίλτρα HEPA στον αέρα εξάτμισης
- Αυτοκλαβές διπλής πόρτας και συστήματα απολύμανσης των λυμάτων
- Πρωτόκολλα μπάνιο/βάνιο για το προσωπικό
- Ελέγχουσα πρόσβαση με μέτρα ασφαλείας
- Συστήματα εφεδρικής παροχής ενέργειας και αέρα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης
Υπάρχουν μόνο περίπου 50 εγκαταστάσεις BSL-4 παγκοσμίως λόγω του εξαιρετικού κόστους και της πολυπλοκότητάς τους.
Συμπεράσματα
Το σύστημα επιπέδου βιοασφάλειας διασφαλίζει ότι η έρευνα σχετικά με βιολογικούς παράγοντες διεξάγεται με ασφάλεια και ευθύνη.Απαιτήσεις εγκαταστάσεωνΑυτή η πολυεπίπεδη προσέγγιση προστατεύει τόσο τους ερευνητές όσο και το κοινό, επιτρέποντας παράλληλα την κρίσιμη εργασία για τα παθογόνα που επηρεάζουν την ανθρώπινη, ζωική και φυτική υγεία.